Maŋalih Rutisan Bahasa ka Rutisan Cakep

Ruas ni nitulis dalem cakep, untuk ruas dalem bahasa dapet nilihat di saini!

Barikut dah panduan dalem 'ŋalih rutisan cakep Melayu dan cakep Indonesia cagak ka rutisan cakep Malayu.

Raɲi pun: Jalan Paɲebutan Cakep Malayu 

Hujuŋ -ku, -mu, -nya, nipisah

bahasa : cakep

hidupku : hidup ku

rumahnya : rumah ɲa

halaman kalian : halaman mu

tanahmu : tanah kau

ayahmu : ayah kau

'ny' nirutis 'ɲ'

nyamuk : ɲamuk

banyak : baɲak

'ng' nirutis 'ŋ'

perang : peraŋ

tangan : taŋan

'e' di ter-, ber-, per-, meN-, peN-, se- nirutis 'a'

termakan : tarmakan

perikanan : parikanan

berdua : bardua

menyapu : maɲapu

penumbuk : panumbuk

semalam : samalem

Saada 'e' tarbuka (/ɛ/) nirutis dan niraɲi /i/

bahasa : cakep

memang : mimaŋ

lecak : licak

nenek : niniʔ

remeh : rimih

Saada 'o' nirutis 'u'

bahasa : cakep

keropok : kerupuk

obat : ubat

rosak : rusak

orang : uraŋ

tolong : tuluŋ

terong : tiruŋ

kosong : kusuŋ

B'baraapa turih 'a' kadua diudi nirutis 'e' maŋikut aircakep Malayu Baŋka dan Malayu Jakarta, namun tetep niraɲi /a/

datang : dateŋ

malam : malem

dapat : dapet

benar : bener

lemas : lemes

Iŋet! taʔ saada 'a' kadua diudi barubah rapay 'e'

jalan : jalan (bukan jalen)

bulan : bulan (bukan bulen)

lambat : lambat (bukan lambet)

besar : besar (bukan beser)

cemas : cemas (bukan cemes)

Sahiŋga usah niiŋet mana iaŋ nirutis 'a' dan mana iaŋ 'e'.

-lah nirutis 'dah' namun tetep niraɲi /lah/. Panulisan ɲa nipisah jek ucap dasar ɲa

bahasa : cakep

cucilah : basuh dah

majulah : maju dah

jayalah : barcapay dah

Turih 'r' di paŋkal ucap dasar iaŋ bartemu paŋkal ter-, ber-, dan per- tetep nipartahan

bahasa : cakep

berumah : barrumah

beratus tahun : barratus tahun

perumahan : parrumahan

terangsang: tarrangsang

teretas : tarretas

B'baraapa ucap iaŋ nirutis 'k' di hujuŋ dalem bahasa nirutis 'ʔ' dalem cakep

tidak : tidaʔ

tak : taʔ

kakak : kakaʔ

emak : emaʔ

datuk : datuʔ

nenek : niniʔ

Namun, taʔ saada 'k' hujung nirutis 'ʔ'

anak : anak (bukan anaʔ)

baɲak : baɲak (bukan baɲaʔ)

semak : semak (bukan semaʔ)

Sehingga perlu diingat mana yang dieja dengan -k dan mana yang -ʔ.

Paŋkal maN- barulih nisiŋkat rapay ‘N-

bahasa : cakep

memakan : mamakan > ‘makan

memasang : mamasaŋ > ‘masaŋ

membuat : mambuat > ‘mbuat

menampi : manampi > ‘nampi

mandapet : mandapet > ‘ndapet

mengurangi : maŋuraŋi > ‘ŋuraŋi

menggambar : maŋgambar > ‘ŋgambar

menyala : maɲala > ‘ɲala

Paɲiŋkatan ni sampilih dan bargantuŋ ka kacunduŋan panulis dan apa panutur.

Hujuŋ -kan nirutis -ken, namun tetep niraɲi /kan/

bahasa : cakep

masukkan : masukken

indahkan : ilukken

musnahkan : lantahken

Paŋkal ni- nirutis ni- namun tetep niraɲi /di/

bahasa : cakep

diminum : niminum

dimasak : nimasak

Iŋet! ucap hadepan 'di' tetep nirutis 'di', bukan 'ni'

bahasa: nasi di meja itu dimakan kucing.

cakep: nasi di tempiŋ tu nimakan kuciŋ.

B'baraapa rutisan ucap arah

sana : saana

sini : saini

situ : saitu

kini : kaini

masa depan : kaana

maaa lalu : kaudi

kiri : kairi

kanan : kaanan

samping : sahampiŋ

Saada macem ucap "pun" nipisah

meskipun : biar pun

apapun : apa pun

siapapun : siapa pun

B'baraapa -awa- nirutis -aba-, namun tetep niraɲi /awa/

Bahasa : Cakep

kawan : kaban

tawan : taban

tawar (rasa) : tabar

lawan : laban

Taʔ saada -awa- nirutis -aba-

tawar (jual-beli) : tawar

awan : awan

sawan : sawan

Sahiŋga usah niiŋet mana iaŋ nirutis -aba- dan mana iaŋ -awa-.

Ucap ulaŋ dapet nisiŋkat deŋan turih suluŋ ucap tu niikuti deŋan raɲja (‘) dan lalu ucap leŋkep ɲa

Titih

Bahasa : Cakep

orang-orang : uraŋ-uraŋ > u’uraŋ

kawan-kawan : kaban-kaban > k’kaban

burung-burung : buruŋ-buruŋ > b’buruŋ

lumba-lumba : lumba-lumba > l’lumba

ikan-ikan : ikan-ikan > i’ikan

alih-alih : alih-alih > a’alih

jalan maŋraɲi paɲingkatan ni deŋan maɲisipken buɲi “ə” titih:

b’buruŋ dibaca bə-buʁo̞ŋ

k’kaban dibaca kə-kawan

u’uraŋ dibaca ə-uʁaŋ

i’ikan dibaca ə-ikan

a’alih dibaca ə-ale̞ʰ

Paɲiŋkatan ni sampilih dan bargantuŋ ka kacunduŋan panulis dan apa panutur.

B'baraapa rutisan taʔ tarhatur lahin

'delapan/lapan' nirutis 'duaalapan' namun niraɲi /lapan/

'sembilan' nirutis 'saambilan', niraɲi /səmbilan/ deŋan manipisken buɲi /b/-ɲa.

dan l'lahin (untuk parubahan rutisan taʔ tarhatur usah niiŋet esa paresa)

Itu dah b'baraapa panduan untuk marubah rutisan Bahasa ka rutisan Cakep (rutis cakep).  Sempet sasa ucap taʔ 'ŋanduŋ r'raɲcep di atas, bartuju jalan maŋrutis ɲa tetep sama deŋan bahasa, titih:

Bahasa : Cakep

apa : apa

di mana : di mana

ada : ada

lima : lima

tubuh : tubuh

besar : besar

dll

Terima kasih elah maŋraɲi.  Hendak dah eŋkau aras salalu.